SOSDES: Sanatın ve Oyunun İyileştirici Gücüyle Psiko-Sosyal Destek

Tedaviye Renk Katıyoruz!

Gelin hep birlikte sanatın ve oyunun iyileştirici gücünü kullanarak, kronik ve nadir hastalıklarla mücadele eden çocukların hastane süreçlerine umut ve neşe katalım! SOSDES (Psiko-Sosyal Destek) Projesi ile çocukların zorlu tedavi süreçlerinde psikolojik ve sosyal gelişimlerini destekleyerek yaşam kalitelerini artırmayı hedefliyoruz.

SOSDES Programı Nedir?

SOSDES, hastanelerin çocuk servislerinde, kronik veya nadir hastalık nedeniyle yatarak tedavi gören 0-18 yaş arasındaki çocuklara yönelik hazırlanmış yapılandırılmış bir Psiko-Sosyal Destek Programıdır.

Alanında uzman kişilerden oluşan gönüllülerimiz, düzenli olarak haftada bir kez 1 saat süren atölye çalışmalarıyla (yaratıcı okuma, sanat, oyun ve ritim çalışmaları) çocukların tedaviye uyum süreçlerini ve psikolojik iyi oluşlarını destekler.

Neden Psiko-Sosyal Destek Şart? (Bilimsel Dayanaklar)

Çocukluk döneminde kronik hastalıkların yaygınlığı yaklaşık %20 olarak rapor edilmektedir. Bu hastalıklar, çocukları sadece fizyolojik olarak zorlamakla kalmaz; aynı zamanda onları günlük hayattan, eğitimlerinden ve sosyal çevrelerinden de koparır. Bu durum, Avrupa'da 1960'larda başlayan hastane sınıflarının 2010 yılında Türkiye'de yasal düzenlemeyle yer almasını gerektirmiştir.

Kronik Hastalığın Getirdiği Zorluklar:

• Diyet kısıtlamaları ve sık ağrılı tedaviler.

• Tedavi hizmeti verenlerle kurulan karmaşık ilişkiler.

• Okul ve arkadaşlardan uzun süreli kesintiler sonucu sosyal izolasyon ve sosyalleşme zorlukları.

• Acı tedavi dağıtıcıları, ölüm sıcaklığı, aileden ve arkadaşlardan uzun süreli kesintiler gibi durumlarla karşılaşma.

Bilimsel araştırmalar, kronik ve nadir hastalığı olan çocuk ve ergenlerin psikolojik uyum açısından yüksek risk grupları içinde yer aldığını açıkça göstermektedir. Bu nedenle, fiziksel tedaviyi destekleyen ve çocukların dayanıklılığını, bilgi-beceri kazanımını ve kontrol hissini artıran etkinlik programları, hem hastalar hem de aileleri için hayati önem taşımaktadır.

Programımızın 5 Temel Amacı

Programımız, çocukların hastane ortamında güçlenmesini, sağlıklı büyüme döngüsüne girmesini ve psikolojik dayanıklılığını artırmayı amaçlayan 5 bilimsel boyuta odaklanmıştır:

1. Kabul ve Güven (Sağlıklı Yaşam Döngüsü): Hastalık gerçeğini kabullenmelerini, kendilerine, çevrelerine, tedavi ekiplerine güvenlerini geliştirmelerini ve ortak atfettikleri anlamda bir değişim yaşamalarını sağlamak.

2. Umut ve İnanç: Yaşamlarını yeniden anlamlandırmalarını, umutlarını ve iyileşmeye olan inançlarını korumalarını, olasılıklarla başlamaya devam ederek daha rahat ve güçlü hissetmelerini sağlamak.

3. Sosyal Etkileşim: Aile üyeleri, sosyal ağları, yakın çevre unsurları ve tedavi ekibi ile etkileşime girmelerini sağlamak.

4. Bilgi ve Beceri Kazanımı: Hastanın, kanser ve uygulanan tedavi yöntemleri hakkında yeterli düzeyde bilgi sahibi olması, koşullara göre şekillenen beslenme ve diyet yöntemleri becerisi edinmesi baş etme faaliyetlerini artıracaktır. Yeni öğrenmeler, çocukları hastalıklarından uzaklaştırır.

5. Kontrol Hissini Geliştirme: Kişinin bağımsızlığının kabul edilmesine, olumlu yönde yorumlanıp yeniden anlamlandırmasına destek olmak, süreç kontrolünün sağlanabildiği düşüncesini pekiştirmek.

Gönüllülük ve Eğitim Programımız

SOSDES programının kalitesi, gönüllülerimizin uzman eğitiminden geçmesine bağlıdır. Devam eden bir eğitim programımız ve çalıştaylarımız mevcuttur.

HAREV Gönüllülük Sertifika Programı (28 Ders Saati) ile gönüllülerimize aşağıdaki temel yetkinlikleri kazandırılmaktadır:

• Sağlığın Korunması ve Geliştirilmesi: Kronik hastalıklar bilgisi, acil durumlar, ilk yardım müdahaleleri ve hijyen kuralları.

• Yas ve Travma Yönetimi: Travma ve kriz durumu ayrımı, Örselenme Sonrası Gerginlik (Travma Sonrası Stres) Bozukluğu tanısı , yasın evreleri ve ölüm kavramının gelişimsel seviyelere göre algılanması , psikolojik ilk yardım teknikleri.

• Çocukla Doğru İletişim: Şefkat Dili (Şiddetsiz İletişim) yaklaşımının dört ana unsuru , etik sınırlar ve terapötik iletişim yöntemler

• Çocuk Hasta Hakları: Çocuk hasta hakları, hak ihlali durumları ve yasal mevzuat uygulamaları.

• Uygulamalı Çalışmalar: Orf Eğitimi, Drama Eğitimi ve Terapötik Oyun gibi aktif öğrenme yöntemleri.

Gönüllü Katılım Süreci: Eğitimler sonrasında gönüllülerimiz, uzmanlarımızın ve hastane sorumlularımızın süpervizyonu (uzman rehberliği) ile birlikte kamu hastanelerinde düzenli olarak çeşitli atölyeler yürütmektedir.

SOSDES Projesi dayanakları;

1. Wallender JL, Varni JW. (1998). Effects of pediatric chronic physical disorder on child and family adjustment. J Child Psychol Psychiatry;39:29-46.
2. Ulukol, B. (2014). Dünyada ve Türkiye’de Çocuk Sağlığının Durumu, Erişim Tarihi: 25 Eylül 2018 "www.acikders.ankara.edu.tr"
3. Özbay, Y. İlhan T., (2013). Kronik Hastalığı Olan Çocuklarda yaşam Kalitesi ve Başa Çıkma. International Journal of Social Science, Volume 6 Issue 8, p. 945-962.
4. Venning, A. Elliott, J. Whitford and H. Honnor, J. (2007). The Impact of A Child’s Chronic Illness on Hopeful Thinking In Children and Parents. Journal of Social and Clinical Psychology, Vol. 26 (6), pp.708-727.
5. Işıktekiner, F. ve Altun, S.A. (2011). Hastane Okullarındaki Sorunlar ve Yaşantılar. Eğitim ve Bilim. 36.
6. http://www.radikal.com.tr/turkiye/hastane-okullari-zorda-700618/

• İlköğretim ve Eğitim Kanunu, Millî Eğitim Temel Kanunu, Mesleki Eğitim Kanunu, Engelliler Hakkında Kanun, Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine dayanılarak hazırlanan;
• Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği (Hastanede eğitim hizmeti (MADDE 15 –Hastane sınıflarında eğitimlerini sürdüren öğrencilere kayıtlı bulundukları sınıfta uygulanan öğretim programları uygulanır.)
• Evde ve Hastanede Eğitim Hizmetleri Yönergesi

SOSDES Eğitim Programları
Konusunda uzman kişilerden oluşan eğitmenlerimiz tarafından aktif üyelikleri devam eden ve psiko-sosyal destek odaklı çalışmak isteyen gönüllülerimizle gerçekleştirilmektedir.
Eğitimler sonrasında gönüllülerimiz, uzmanlarımızın ve hastane sorumlularımızın süpervizyonu ile birlikte Sağlık Bakanlığı’na bağlı Kamu Hastaneleri, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Servislerinde “kronik hastalık nedeniyle yatarak tedavi gören çocuklara” her hafta düzenli olarak çeşitli atölyeler yürütmektedir.
SOSDES Eğitmenlerinin "SOSDES Eğitim" dokümanları incelemesi esastır.

• SOSDES Görev Tanımları
• Topluma Hizmet Çalışması: Kişilerin; kendilerine, ailelerine, çevrelerine ve topluma duyarlı, gönüllü çalışma bilincine sahip, sorun çözen ve çözüm üreten, resmi veya özel kurumlarla iş birliği içinde çalışma becerilerini geliştiren bireyler olabilmeleri için yaptıkları çalışmalar
• SOSDES Proje Sorumlusu: HAREV tarafından görevlendirilmiş olan, projenin tüm sorumluluklarını yerine getirmek ve dernek ile hastaneye aylık rapor hazırlamakla yükümlü irtibat kişisi
• SOSDES Hastane Sorumlusu: HAREV tarafından gönüllü olarak görevlendirilmiş olan, SOSDES’te yer alan tüm çalışma programlarının eğitimlerini alarak yeterli altyapıya sahip, hastanedeki tüm işleyişten sorumlu ekip lideri
• Çalışma Ekip Sorumlusu: HAREV tarafından gönüllü olarak görevlendirilmiş eğitim programlarıyla ilgili eğitim alarak yeterli altyapıya sahip ayın belirli haftasından sorumlu kişiler (4 sorumlu kişi)
• Eğitim Programı: Düzenli olarak haftada bir kez 1 saat olmak üzere, uzmanlar tarafından hazırlanmış ritim, okuma, oyun, sanat çalışmaları uygulaması
• Katılımcı: Etkinliklere gönüllü olarak olarak katılan kişiler
• Eğitim Görevlisi: Etkinliklerde görev yapacak uzman/uzmanlar
  
• Hedef Kitle: Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Yatan Hasta Kliniği’nde yatarak tedavi gören 0-18 yaş arası çocuklar, gençler ve ebeveynleri.